Moldavië zuivert zijn daad om buitenlandse bedrijven aan te trekken

Het Oost-Europese land Moldavië zet zijn inspanningen voort om buitenlandse bedrijven aan te trekken, terwijl het de politieke onzekerheid probeert te overwinnen.

“Ik ging met een rugzak mee en zette een bedrijf op”, zegt de Nederlandse ondernemer Luc Vocks, die zich herinnert hoe hij in 2007 naar Moldavië verhuisde.

De heer Vocks had de voormalige Sovjetrepubliek drie jaar eerder voor het eerst bezocht en herinnert zich dat hij ‘het cliché had ervaren dat je destijds van Oost-Europa zou hebben’.

“Alles was spotgoedkoop, en als je een buitenlander was, kreeg je aandacht”, zegt hij.

Tegenwoordig is de heer Vocks de eigenaar van een Moldavisch bedrijf genaamd DevelopmentAid. Het is gevestigd in de hoofdstad Chisinau, heeft 180 mensen in dienst in het land en beheert een website met vacatures in de internationale ontwikkelingsgemeenschap.

De heer Vocks is een van een groeiend aantal buitenlandse ondernemers in Moldavië. De regering wil meer mensen zoals hij aantrekken en hoopt dat lage belastingtarieven voor bedrijven daarbij zullen helpen.

Het standaardtarief voor de vennootschapsbelasting van het land – het bedrag dat bedrijven moeten betalen over hun winst – bedraagt ​​slechts 12%. Dit is te vergelijken met 25% in Groot-Brittannië en 25,8% in Nederland, waar de heer Vocks zijn bedrijf aanvankelijk had gelanceerd voordat hij het naar Moldavië verhuisde.

Er is een nog betere deal voor technologiebedrijven. In 2018 lanceerde de Moldavische regering een initiatief om de IT-sector van het land te laten groeien: het Moldova IT Park (MITP).

Dit is geen fysiek bedrijventerrein. In plaats daarvan is het een virtueel programma dat openstaat voor alle IT-bedrijven in het land – en voor degenen die vanuit het buitenland naar daar willen verhuizen. Bedrijven die zich aanmelden, hoeven slechts een vennootschapsbelastingtarief van 7% te betalen.

Het MITP maakt deel uit van een bredere inspanning van de Moldavische regering om haar economie te moderniseren en uit te breiden, in de aanloop naar een poging om in 2030 tot de Europese Unie toe te treden.

Deze actie wordt geleid door de pro-EU-president van Moldavië, Maia Sandu, die dat deze week ook was herkozen voor een tweede termijn. En vorige maand Moldaviërs stemde “ja” over pro-EU constitutionele veranderingen.

De stemming was echter extreem dichtbij: Ja kreeg 50,46% en Nee kreeg 49,54%. Hoewel Rusland ontkende zich te bemoeien met de stemming, zeiden de Moldavische autoriteiten dat er pogingen waren ondernomen om tot 300.000 stemmen te kopen in wat Maia Sandu omschreef als een “ongekende aanval op vrijheid en democratie”.

Moskou is gekant tegen de toetreding van Moldavië tot de EU en steunt de afgescheiden regio Transnistrië van Moldavië economisch, politiek en militair.

Dumitru Alaiba, vice-premier en minister van Economische Ontwikkeling en Digitalisering van Moldavië, is positief over de richting die Moldavië opgaat.

“Moldavië heeft de afgelopen tien tot vijftien jaar echt bewezen dat het een land is dat heel snel kan veranderen”, zegt hij tegen de BBC.

‘Vroeger was dit een zeer corrupt land, een land waar precies tien jaar geleden a miljard dollar van onze centrale banken is gewoon verdwenen.”

“We gaan heel snel op weg naar toetreding tot de EU, en we hervormen onze economie op topsnelheid. Natuurlijk hebben we nog een lange weg te gaan.”

Hij wees op de stijging van Moldavië op de mondiale Corruption Perceptions Index, opgesteld door anti-corruptiewaakhond Transparency International.

Van de 180 landen – met een lagere positie, wat betekent dat een land minder corrupt is – is Moldavië dat nu op de 76e plaats, ten opzichte van de 91e een jaar eerder.

“Nu kunnen ondernemers vrijuit ademen zonder angst voor repercussies, zonder angst voor corrupte inspecteurs, zonder angst voor een smerige rechtssector die krankzinnige misstanden begaat.”

De heer Vocks is het ermee eens dat Moldavië nu een veel gemakkelijker land is om zaken te doen dan toen hij daar in 2007 zijn bedrijf voor het eerst oprichtte.

‘Het was toen heel bureaucratisch. Het was moeilijk om een ​​verblijfsvergunning te krijgen. Het was pijnlijk om een ​​bedrijf te registreren, vooral als buitenlander.

“Het was pijnlijk om met de belastingdienst te overleggen. De banken waren lastig om mee samen te werken.”

Bedrijven die lid zijn van het MITP profiteren niet alleen van het vennootschapsbelastingtarief van 7%. Ook hoeven ze geen werkgeversbijdragen aan de sociale zekerheid te betalen, en het personeel hoeft geen inkomstenbelasting te betalen. De heer Volks sloot zich vrijwel onmiddellijk aan bij DevelopmentAid.

Het MITP heeft ook de immigratieprocedures vereenvoudigd via het IT Visa-programma.

Er zijn nu meer dan 2.000 bedrijven geregistreerd bij het MITP, waarvan er 300 uit het buitenland komen. De meest voorkomende landen waar deze landen vandaan zijn gekomen zijn de VS, Groot-Brittannië, Duitsland, Nederland en Oekraïne.

Volgens officiële cijfers genereerden MITP-bedrijven in de eerste helft van 2024 een gezamenlijke omzet van 365 miljoen euro. En nu ze in totaal 22.000 mensen in dienst hebben, zouden zij ongeveer 6% van het bbp van het land bijdragen.

Terwijl het MITP-programma heeft gewerkt om de Moldavische IT-sector te stimuleren, heeft de toestroom van buitenlandse technologiebedrijven de salarissen in de sector aanzienlijk opgedreven.

Sven Wiese, een Duitse expat die een klein IT-dienstenbedrijf heeft opgezet in het land Trabia, zegt dat hij nu in de prijzen valt als het gaat om de beloning van zijn werknemers.

Hij zegt dat de grootste bedrijven die bij het MITP zijn aangesloten IT-specialisten meer dan €100.000 per jaar kunnen bieden, “omdat dat nog steeds goedkoper is dan het inhuren van mensen in een groter land als de VS of Duitsland”.

Tegelijkertijd zegt hij dat veel Moldavische werknemers uit de IT-sector nog steeds het land willen verlaten. “Er verlaten nu minder mensen Moldavië, maar de emigratie is nog steeds hoog.”

Een ander negatief probleem is de aanhoudende oorlog in buurland Oekraïne, die sommige westerse IT-bedrijven waarschijnlijk doet nadenken over investeringen in Moldavië. De heer Alaiba zegt dat hij er vertrouwen in heeft dat Moldavië veilig is “zolang de vrije wereld Oekraïne steunt”.

Marina Bzovii, beheerder van MITP en assistent-professor aan de Technische Universiteit van Moldavië, ziet Moldavië nu al als een regionaal zakencentrum. “Moldavië verbindt zelfs Centraal-Azië, landen als Kirgizië, Tadzjikistan en Oezbekistan, die cultureel gezien veel verder van Europa verwijderd zijn.

“Moldavië begrijpt echter beide culturen. Het is dus het soort zakencentrum dat Europa nodig heeft… en Chisinau is nu echt levendig.”