Elsa heeft visioenen gehad. In verschillende grillige geanimeerde vignetten verspreid over de dromerige Franse sciencefictionfilm Ondertussen op aardeElsa (Megan Northam) is een astronaut met een vrolijk karakter en een paar antennes die uit haar hoofd steken, die haar broer Franck vergezelt op zijn ruimtereizen. Ze vliegen langs vreemde planeten en vreemdere buitenaardse wezens, terwijl haar broer, met zijn gezicht altijd verborgen in de schaduw, ronduit magnifiek is: de ideale nobele astronaut.
Maar terug op aarde lijkt Elsa’s gezicht permanent in een grimas verwrongen. Op haar verwarde hoofd zijn geen antennes te zien. In plaats daarvan brengt ze haar dagen passief door in een verpleeghuis, waar ze zorgt voor mensen die bijna net zo ver verwijderd zijn van de realiteit als zij. Ze brengt haar nachten alleen door bij het standbeeld van haar broer, die al drie jaar vermist wordt nadat een ruimtemissie mislukte. De stad heeft het standbeeld opgericht tijdens zijn afwezigheid – de held uit hun geboortestad – maar een boze, moedeloze Elsa heeft er graffiti op geschilderd, boos omdat ze in de steek was gelaten door de persoon die het dichtst bij haar stond. Het was dus misschien niet ongebruikelijk dat ze tijdens een van haar nachtelijke uitstapjes langs Francks standbeeld plotseling zijn stem hoorde. Deze keer is het echter niet een van haar dagdromen, maar een vreemd, paniekerig bericht van de echte Franck, waarin ze haar opdraagt de vreemde zaaddoos die ze zojuist heeft gevonden in haar oor te stoppen.
Zo begint de angstaanjagende, betoverende sciencefiction-indie van regisseur Jérémy Clapin, die zijn live-actiondebuut maakt nadat hij de uitstekende, voor een Oscar genomineerde animatiefilm heeft geregisseerd. Ik verloor mijn lichaam. Met Ondertussen op aardeClapin geeft een griezelige, existentiële draai aan de body-snatcher-film, een genre dat lang in de schaduw heeft geleefd van Philip Kaufmans klassieker uit 1978, Invasie van de Body Snatchers. En terwijl Ondertussen op aarde hoeft niet per se een revolutie in het genre teweeg te brengen, maar Clapin’s zenuwslopende, lo-fi aanpak zorgt ervoor dat lichaamsgrijpende buitenaardse wezens zich het meest angstaanjagend voelen sinds Donald Sutherland voor het eerst zijn mond opende om een gruwelijke, onmenselijke schreeuw te slaken.
Wanneer Elsa haar onaardse oordopje inbrengt, implanteert het zich in haar hersenen, wat resulteert in de eerste van de korte duiken in de film in lichaamshorror, waarbij de schokken van bloed en lichaamsvloeistoffen de langzaam opbouwende angst onderbreken die het begin van de film had gekenmerkt. Maar nadat de fysieke horror is verdwenen, begint de existentiële horror weer op te duiken. Een buitenaardse stem beveelt Elsa om de zaadpod niet te verwijderen. Het is een zender van dezelfde telepathische buitenaardse wezens die haar broer gevangen hebben genomen, en ze hebben Elsa nodig om mensen te verzamelen die hun schepen kunnen worden.
In de grote traditie van post-Ga weg “verheven” horror, Ondertussen op aarde is diep doordrenkt van metaforen. Dit is een film die minder over een naderende buitenaardse invasie gaat dan over de onontkoombare kracht van verdriet. Elsa heeft de afgelopen drie jaar in een soort fuga-toestand geleefd, gevangen door haar verdriet over de verdwijning van haar broer. Ze gaat door de sleur van het leven, maar is vergeten hoe ze moet leven. Met deze mentaliteit gaat Elsa op zoek naar slachtoffers voor de buitenaardse wezens – mensen die, net als zij, misschien niets hebben dat de moeite waard is om voor te leven.
Elsa leidt een van haar slachtoffers naar de aliens.
Metrograaf foto’s
Ondertussen op aarde is niet al te elegant in de omgang met de thema’s, maar Clapin geeft de film een surrealistisch tintje dat de ietwat standaard lichaamsroofplot naar een hoger niveau tilt. De bovengenoemde vignetten – die een bitterzoete eigenzinnigheid geven aan een ietwat grimmige film – zijn de geïnspireerde accenten die het gevoel geven dat Clapin zijn draai vindt als regisseur die tussen mediums werkt. Maar zelfs als Ondertussen op aarde‘s langzame, gestage tempo dreigt uit te monden in verveling, wordt de griezelige aanpak van Clapin versterkt door een geweldige hoofdrol van Northam, die in haar eerste grote acteerrol moedig een lastige rol op zich neemt. Elsa is een zeer stoïcijns, geïnternaliseerd karakter, wiens apathie gemakkelijk frustrerend kan worden. Maar Northam speelt het personage met een sympathieke warmte en een stalen vastberadenheid waardoor de kijker haar steeds ethisch twijfelachtiger handelen begrijpt – zo niet akkoord gaat.
Hoewel het natuurlijk voelt om te vergelijken Ondertussen op aarde aan de gouden standaard van body-snatcher-films, Invasie van de Body SnatchersVindt Clapin een veel eigentijdsere persoonlijke angst in het concept dan de door de Sovjet-Unie geïnspireerde paranoia van de films uit 1956 en 1978. Ondertussen op aarde heeft meer gemeen met de verontrustende film van Amy Seimetz uit 2020 Ze sterft morgen – ze maken allebei gebruik van een naamloze, fatalistische angst voor ons bestaan. Want als het enige dat aan het einde van de duisternis van de ruimte op ons wacht, ambivalente, lichaamrovende buitenaardse wezens zijn, wat is er dan nog om voor te leven op aarde?
